Embedded Files
chủ nghĩa toàn tâm linh
Panpsychism (chủ nghĩa toàn tâm linh) là một học thuyết triết học cho rằng:
Tất cả mọi thứ trong vũ trụ – từ hạt nguyên tử nhỏ nhất đến con người hay thiên hà – đều sở hữu một dạng ý thức hoặc "tâm" nào đó.
🧠 Nói cách khác:
🧠 Nói cách khác:
Ý thức không chỉ tồn tại ở con người hay động vật, mà là một thuộc tính cơ bản và phổ quát của thực tại – giống như khối lượng hay điện tích.
Mọi thứ – đá, cây, electron, photon, hành tinh... – đều có một mức độ kinh nghiệm nội tại (inner experience), dù cực kỳ sơ khai và đơn giản.
📚 Một số cách hiểu khác nhau trong panpsychism:
📚 Một số cách hiểu khác nhau trong panpsychism:
🔍 Vì sao có người tin vào panpsychism?
🔍 Vì sao có người tin vào panpsychism?
Vấn đề "khoảng cách ý thức" (hard problem of consciousness):
Khoa học vẫn chưa giải thích được làm sao hoạt động của não lại tạo ra cảm giác chủ quan (qualia).
→ Panpsychism đề xuất: có thể vì ý thức là tính chất cơ bản của vật chất, chứ không phải thứ "sinh ra" sau này.
Không cần tạo ra ý thức từ cái vô thức:
Nếu toàn bộ thế giới vật chất đều vô thức, làm sao "tự nhiên" mà đột nhiên xuất hiện ý thức ở sinh vật?
→ Panpsychism tránh được vấn đề này bằng cách giả định: ý thức luôn ở đó, chỉ khác về mức độ phức tạp.
🔭 Một số người ủng hộ:
🔭 Một số người ủng hộ:
Galileo từng cho rằng vật chất chỉ mô tả được bằng toán học, nên không chứa tâm – panpsychism là phản biện lại lập trường đó.
Alfred North Whitehead – cha đẻ của “process philosophy”.
David Chalmers – nhà triết học hiện đại, nổi tiếng với “hard problem of consciousness”.
Philip Goff – tác giả cuốn “Galileo's Error”, ủng hộ mạnh mẽ panpsychism.
🌌 Một ví dụ hình tượng:
🌌 Một ví dụ hình tượng:
Nếu ý thức con người là như ánh sáng rực rỡ của mặt trời,
thì ý thức của một electron chỉ là tia sáng yếu ớt như đom đóm – nhưng vẫn là ánh sáng.
🧘♂️ Giao điểm với tâm linh/phật giáo:
🧘♂️ Giao điểm với tâm linh/phật giáo:
Một số trường phái Phật giáo, đạo giáo, hoặc thuyết linh hồn tự nhiên cũng có niềm tin tương tự – rằng mọi vật đều có “tinh thần”, năng lượng hay ý thức riêng.
Khái niệm “Nhất thể” (Oneness) mà bạn từng trải nghiệm cũng có điểm giao với panpsychism ở chỗ: ý thức không phải là cá biệt, mà là nền tảng chung của toàn bộ hiện hữu.
Page updated
Google Sites
Report abuse